کیک گونه‌‌ای شیرینی‌ است که خاستگاه اروپایی دارد. اگرچه به باور باستان‌شناسان این خوراک از زمان‌های باستان وجود داشته‌است، اما تصوری که از کیک امروزی وجود دارد و سه ویژگیِ شیرین بودن، سبکی و بافت اسفنجی را در ذهن مجسم می‌کند، نوعی شیرینی‌ است که از میانه? سده? هیجدهم به وجود آمده‌است. آرد، شکر، تخم مرغ و کره چهار ماده‌ای هستند که بیش از مواد دیگر در کیک به کار برده می‌شوند. کیک‌ها به طورکلی به دو گروه بزرگ غیرچرب یا کیک‌های اسفنجی و چرب یا کیک‌های کره‌ای تقسیم می‌شوند. تفاوت کیک‌های کره‌ای با کیک‌های اسفنجی در اینست که برخلاف کیک‌های اسفنجی حباب داخل این نوع کیک در اثر وارد کردن هوا توسط بهم زدن شکر و تخم مرغ بوجود نیامده‌است بلکه عامل اصلی در بوجود آمدن حباب در این نوع کیک‌ها، ایجاد گاز در داخل کیک، بخاطر استفاده از یک عامل ورآورنده نظیر بیکینگ پودر است. همچنین کیک کره‌ای از نظر وزنی سنگین‌ است در صورتیکه سبک بودن، از ویژگی‌های یک کیک اسفنجی‌ است. کیک از موادی است که در اثر تماس با هوا خشک می‌شود و به همین علت در روش‌های تزیینی معمول ‌است که سطح کیک بطور کامل با مواد پوشانده شود. بدین وسیله سدی در برابر عبور هوا بوجود آمده و باعث دوام بیشتر کیک خواهد شد. کیک‌ها ممکن است با توجه مناسبتی که برای آنها در نظر گرفته شده طبقه‌بندی شود. به عنوان مثال، کیک عروسی و کیک تولد از جمله کیک‌هایی هستند که در درجه اول با توجه به جشنی که برای آنها در نظر گرفته شده، شناخته می‌شوند.

کیک پوند لایه‌ای، در داخل لایه‌ها مربای تمشک قرار گرفته و سطح کیک با کرم کره پوشش داده شده‌است.

تعریف

کیک نوعی شیرینی با منشأ اروپایی است که در تهیه? آن معمولاً چهار ماده? اصلی آرد، شکر، تخم مرغ و کره بهم زده شده و پس از درآمدن به حالت اسفنجی، پخته می‌شوند.[4][5] به علاوه در برخی از انواع گوناگون کیک‌ها، از موادی چون نشاسته، روغن، میوه? درخت و یا خشکبار و مایعاتی مثل شیر، آب یا آب‌میوه و ادویه‌جات گوناگون و همچنین از ماده‌ای برای حجم دادن به خمیر مثل بیکینگ پودر یا خمیرترش نیز استفاده می‌شود.[6]

در واژه‌نامه سطح پیشرفته آکسفورد در بخش کیک این تعریف آمده‌است: کیک خوراکی با مزه? شیرین است که از آمیختگی تخم مرغ، آرد، کره، شکر و غیره تهیه می‌گردد. کیک‌ها در فر آشپزی یا دستگاه مایکروویو پخته می‌شوند. کیک‌ها در شکل‌ها و اندازه‌های گوناگون درست می‌گردند و اکثراً با خامه و یخ‌چینه تزئین می‌شوند.[7] در لغت‌نامه کمبریج علاوه بر آرد، تخم مرغ و شکر به استفاده از روغن در تهیه کیک نیز اشاره شده‌است.[8] واژه‌نامه معاصر لانگمن از کیک به عنوان یک خوراکی شیرین و نرم یاد می‌کند که از مخلوط تخم مرغ، آرد، کره و شکر؛ و به شیوه پخته شدن در فر حاصل می‌گردد.[9]

در فرهنگ لغت وبستر دو تعریف اصلی و یک تعریف استعاری از کیک ذکر شده‌است: در تعریف‌های اصلی؛ نخست کیک این گونه توضیح داده شده‌است: کیک یک خوراکی نان‌مانند است که از خمیر و خمیرابه و معمولا" به روش سرخ کردن و تنوری کردن تهیه شده‌است. کیک‌ها در اندازه‌های کوچک و به شکلی تخت هستند و اغلب به روش ورنیامده طبخ می‌گردند. در دیگر تعریفی که از کیک آمده، این خوراکی طعامی شیرین‌مزه توصیف شده که به شیوه فرپزی و با مواد اولیه آرد، شکر، تخم مرغ، خمیر، خمیرابه? غلیظ، چربمایه و انواع ورآورنده مثل بیکینگ پودر درست می‌شود. در تعریف استعاری به هر گونه ماده? غذایی که به فرم گرد و تخت و به شیوه تنوری و سرخ کردن طبخ می‌گردد، کیک می‌گویند مثل کیک ماهی یا انواع کتلت.[10]

کیک جافا، این کیک از سه لایه تشکیل شده‌است، پایه? آن را کیک اسفنجی تشکیل می‌دهد بر روی آن یک لایه از ژله با طعم پرتقال قرار دارد و سطح آن با یک لایه شکلات پوشانده می‌شود.

تفکیک کیک از دیگر انواع شیرینی مطلبی است که بحث بر سر آن زیاد است.[11] برای مثال مشخص نیست چگونه می‌توان یک خط جداکننده بین کیک و شیرینی‌های دیگر مانند نان شیرین، بیسکویت، مافین، پن کیک، پای و غیره کشید. به علت مبهم بودن تعریف کیک تا بحال چندین بار جهت تشخیص کیک از غیر آن، کار به تشکیل دادگاه کشیده شده‌است. معروفترین این نوع دادگاه‌ها، دادگاه رسیدگی به کیک جافا است که در سال 1991 تشکیل شد. در این دادگاه شرکت مک‌ویتیس ادعا داشت که محصولی که تولید کرده یک نوع کیک است و نباید به عنوان بیسکویت شناخته شده و مالیات بیسکویت که جزو اجناس لوکس به شمار می‌آید، بر آن تعلق بگیرد. طرف دیگر این دعوا سازمان امور مالیاتی کشورِ انگلستان بود و در نهایت شرکت مک‌ویتیس توانست در دادگاه پیروز شود. این شرکت توانست ثابت کند که تفاوت کیک با بیسکویت در این است که اگر کیک در مدتی طولانی به حال خود گذاشته شود، خشک خواهد شد اما بیسکویت بعد از گذشت زمان نرم‌تر خواهد شد و محصول تولید شده به همین علت در گروه کیک‌ها قرار دارد.[12]

تاریخچه

کیک یکی از انواع شیرینی‌هاست که منشأ اروپایی دارد. کیک در زبان انگلیسی دارای معانی متعددی است و به یک قطعه? کوچک و مسطح خمیر پخته نیز کیک گفته می‌شود.[13] بر اساس این تعریف باستان‌شناسان عنوان می‌کنند که این نوع خوراک از زمان‌های باستان وجود داشته‌است اما تصوری که از کیک امروزه وجود دارد و سه ویژگیِ شیرین بودن، سبکی و بافت اسفنجی را در ذهن مجسم می‌کند، نوعی شیرینی‌است که از اواسط قرن هیجدهم بوجود آمده‌است.[14]

منشأ کیک نان است و به همین سبب تاریخچه? کیک با نان در هم آمیخته‌است.[15] مهمترین عاملی که برای تفکیک نان از کیک انگلیسی در نظر گرفته می‌شود، حذف مخمر از نان‌است. در سال 1727 میلادی برای اولین بار در کتاب آشپزی دستور کیکی دیده می‌شود که تنها از تخم مرغ برای پف دادن به کیک استفاده شده‌است. در این زمان به این نکته پی برده شده بود که اگر مقدار زیادی تخم مرغ در کیک استفاده شود، نیاز به به کار بردن مخمر نخواهد بود. پیشرفت در صنعت اجاق‌های غذاپزی نیز در کیفیت کیک تأثیر بسیاری داشت. در سال 1780 اجاق‌های فردار تولید شدند و امکان درست کردن کیک‌های سبک‌تر بوجود آمد.[16] در اوایل قرن نوزدهم نوع جدیدی کیک رواج پیدا کرد که کیک پوند نامیده می‌شد. در این کیک تمامی مواد یک پوند (453 گرم) وزن داشتند و برای اینکه وزن تخم مرغ نیز با دیگر مواد یکسان شود 8 تخم مرغ نیز به کار برده می‌شد. بهم زدن مواد در پاند کیک بسیار زمان بر بود و تقریباً یکساعت برای بهم زدن کره و یکساعت نیز برای بهم زدن تخم مرغ‌ها وقت صرف می‌شد و نیاز به قدرت بدنی زیادی داشت.[17]

آخرین پیشرفت برای ایجاد کیک‌هایی به سبک امروزی ساخت مواد ورآورنده? شیمیایی بود. در دهه? 1790 در آمریکا استفاده از اولین نوع اینگونه مواد به نام پتاسیم کربنات در کیک آغاز شد. در دهه? 1840 جوش شیرین تولید شد. تولید این نوع مواد شیمیایی که بسیار سریع‌تر از مخمرها عمل می‌کردند، زمان درست کردن نان و کیک را بسیار کوتاه‌تر از قبل کرد. در سال 1850 بیکینگ پودر بوجود آمد که استفاده از آن باعث به بوجود آمدن بافت اسفنجیِ سبک و نرمی در کیک شد و کیک‌های به سبک امروزی پا به عرصه گذاشتند.[18]

                                                                            تصویری از پخت کیک مسطح